Khi đại dịch Covid-19 hoành hành, một vài ngách của thị trường tài chính toàn cầu đã bị đảo lộn đến mức kinh ngạc: Đó là hoạt động giao dịch vàng.
Giá vàng biến động liên hồi và thất thường – tăng mạnh ở một khoảnh khắc và rớt mạnh trong khoảnh khắc kế tiếp, điều này làm hủy hoại danh tiếng kênh trú ẩn an toàn trong những giai đoạn khủng hoảng của vàng. Không những thế, những gián đoạn về logistics chưa từng thấy trên thị trường vàng cũng đã châm ngòi cho cuộc săn lùng các thỏi vàng một cách điên cuồng.
Đứng trung tâm trong cuộc rượt đuổi điên cuồng này là một nhóm nhỏ trader - những người đã kiếm tiền dựa trên vụ cá cược được xem là khá chắc ăn trong nhiều năm qua: Bán khống hợp đồng tương lai vàng ở New York và mua vàng vật chất ở London.
Thông thường, họ sẽ giữ vị thế cho đến thời điểm kết thúc hợp đồng, khi họ có một vài lựa chọn để thoát vị thế mà không lỗ quá nhiều (nếu có).
Thế nhưng, đại dịch Covid-19 và đà suy giảm kinh tế toàn cầu kèm theo đó đã bóp méo giá quá mạnh đến nỗi những phương án lựa chọn thoát vị thế dễ dàng đã biến mất. Điều này có nghĩa họ đột ngột phải đối mặt với nguy cơ chuyển những thỏi vàng thực sự cho người vào vị thế mua hợp đồng tương lai tại thời điểm đáo hạn.
Tại thời điểm đó, tình thế rất tệ đối với những kẻ bán khống.
Để thực thi hợp đồng sắp đáo hạn, họ buộc phải mua vàng vật chất từ nhiều địa điểm khác nhau. Thế nhưng, trong bối cảnh đại dịch “đóng sập” cả đường hàng không trên toàn cầu, việc thuê một chuyến bay để vận chuyển vàng giờ gần như bất khả thi.
Nếu bằng một cách nào đó họ xoay sở được một chuyến bay để chở vàng thì lại xuất hiện một rào cản khác. Hợp đồng tương lai ở New York dựa trên vàng thỏi 100 ounce. Loại vàng nhập từ nước ngoài gần như có khối lượng hoàn toàn khác.
Những kẻ bán khống cần phải trả tiền cho một công ty để làm tan chảy vàng và đổ vào khuôn nhằm tạo ra đúng loại vàng như người mua hợp đồng tương lai mong muốn. Thế nhưng, một lần nữa, đại dịch Covid-19 lại “tạt gáo nước lạnh” vào mong muốn đó: Một vài nhà tinh chế vàng – bao gồm 3 trong số công ty tinh chế vàng lớn nhất thế giới ở Thụy Sỹ – đã ngừng hoạt động.
 |
| Chi phí tăng vọt. Ảnh: Bloomberg. |
Dấu hiệu căng thẳng leo thang trong ngày thứ Sáu (20/03), khi chi phí để chuyển hợp đồng tương lai New York sang vàng vật chất giao ngay ở London – thị trường lớn nhất trên thế giới – tăng lên khoảng 2 USD. Thông thường, chi phí giao dịch này chẳng đáng bao nhiêu. Sau thời điểm đóng cửa phiên kế tiếp trong ngày thứ Hai (23/03), mức phí này đã nhảy vọt lên 6,75 USD.
Khi các trader ở châu Á bước vào phiên sáng ngày thứ Ba (24/03), chẳng có nhiều người chào bán và đột nhiên họ đổ xô mua bất kỳ loại vàng nào mà họ có thể mua được. Vào thời điểm thị trường London mở cửa, phần lớn thị trường đều là người muốn mua và chẳng ai muốn bán.
“Tôi nhận ra đó sẽ lại là một ngày biến động điên cuồng”, ông Tai Wong, Trưởng bộ phận giao dịch sản phẩm phái sinh kim loại tại BMO Capital Markets tại New York, cho biết về ngày thứ Ba (24/03). “Chúng tôi dõi theo diễn biến hoảng loạn này trong vòng 12 tiếng đồng hồ. Sau khi chứng kiến đủ sự sai lệch trên thị trường, bạn nhận thấy cơn cuồng có khả năng không kéo dài, nhưng cùng lúc đó, bạn cũng không biết được nó sẽ tồn tại trong bao lâu”.
Vào thời điểm cơn điên loạn lắng xuống vào đêm ngày thứ Ba (24/03), các nhà đầu tư lớn và các nhà đầu tư kỳ cựu cảm thấy choáng váng. Tại đỉnh điểm, tổng khoản lỗ tiềm năng được ước tính lên tới 1 tỷ USD, theo những người tham gia thị trường. Điều đó vẫn xảy ra mặc dù những người tham gia vào giao dịch này chỉ đại diện cho gần 4% tổng hợp đồng mở (open interest) – lượng vị thế chưa đến hạn.
Các trader cần vàng vật chất đến nỗi họ phải gọi ngẫu nhiên đến những người giữ vàng thỏi với hy vọng họ đang sở hữu loại vàng được phép trao đổi. Một số nhà đầu tư trả lượng phí khổng lồ cho các nhà tinh chế vàng còn hoạt động để họ tạo ra các thỏi vàng mới, dựa trên nguồn tin thân cận.
 |
| Tuần điên cuồng. Nguồn: Bloomberg. |
Chênh lệch giữa hợp đồng tương lai tháng 4 và tháng 6 trong ngày thứ Ba (24/03) đã tăng lên 20 USD/ounce, điều này có nghĩa việc mua vàng cho tháng 4/2020 đắt đỏ hơn nhiều so với mua cho tháng 6/2020. Điều này báo hiệu nhu cầu ngắn hạn ngày càng tăng đối với vàng thỏi và nhiều trader muốn sớm có trong tay vàng vật chất.
Dù vậy, đến cuối tuần này, tình hình đã thay đổi. Hợp đồng vàng giao tháng 6/2020 có giá cao hơn 30 USD so với hợp đồng tháng 4, điều này chứng tỏ nhu cầu vàng vật chất đã lắng xuống tại thời điểm này.
NCDT/Bloomberg
