Cơ quan thực thi pháp luật đã khám xét và khởi tố bắt giam gần 600 cán bộ đăng kiểm.
Trong báo cáo này, Bộ GTVT cho biết cả nước hiện có 319 đơn vị đăng kiểm, trong đó có 38 đơn vị đăng kiểm phương tiện thủy nội địa (20 đơn vị thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, 18 đơn vị thuộc các Sở GTVT) và 281 đơn vị đăng kiểm xe cơ giới (20 đơn vị thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, 69 đơn vị thuộc các Sở GTVT và 192 đơn vị xã hội hóa).
Theo Bộ GTVT, từ tháng 10/2022 đến nay, cơ quan thực thi pháp luật đã khám xét và khởi tố bắt giam gần 600 lãnh đạo, đăng kiểm viên và nhân viên nghiệp vụ của các Trung tâm đăng kiểm, đã có 106/281 (tương đương 38%) trung tâm đăng kiểm phải dừng hoạt động phục vụ công tác điều tra.
Đối với phương tiện thủy, đã điều tra, khởi tố, bắt tạm giam nhiều lãnh đạo và đăng kiểm viên của Phòng Tàu sông thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam. Đến thời điểm hiện nay có 68 vụ án đã khởi tố, khám xét 103 trung tâm đăng kiểm, 4 Chi cục Đăng kiểm; khởi tố gần 600 lãnh đạo, đăng kiểm viên với nhiều tội danh khác nhau.
Theo Bộ GTVT, việc tạm dừng trung tâm đăng kiểm và thiếu hụt đăng kiểm viên đã dẫn đến ùn ứ trong việc phục vụ người dân; đặc biệt có những thời điểm, tại Hà Nội chỉ có 6/31 (tương đương 19%) và TP. HCM 8/19 (tương đương 42%) trung tâm đăng kiểm hoạt động đã tạo ra sự khủng hoảng của toàn bộ ngành đăng kiểm.
Đến thời điểm hiện nay, còn 32 đơn vị chưa đủ điều kiện hoạt động trở lại. Tại Hà Nội hiện có 26/31 đơn vị đăng kiểm hoạt động, mới chỉ đáp ứng được 51% nhu cầu kiểm định và TP. HCM có 16/19 đơn vị đăng kiểm hoạt động nhưng cũng chỉ đáp ứng được 52% nhu cầu của người dân và doanh nghiệp do số lượng phương tiện bị ùn tắc, quá hạn đăng kiểm cộng dồn trong nhiều tháng vừa qua…
Về nguyên nhân dẫn đến sai phạm, Bộ GTVT xác định cơ cấu tổ chức của Cục Đăng kiểm Việt Nam chậm đổi mới, chưa tách bạch rõ chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công; không có lực lượng thanh tra chuyên ngành độc lập để thực hiện chức năng thanh tra, giám sát thường xuyên đối với lĩnh vực đăng kiểm; các hành vi vi phạm của một số cán bộ đăng kiểm rất tinh vi và khép kín ở một số bộ phận Cục Đăng kiểm nên rất khó phát hiện, làm rõ so với quyền hạn và nghiệp vụ của các lực lượng chức năng ngành GTVT.
Bên cạnh đó, một số cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý của Cục Đăng kiểm Việt Nam, đăng kiểm viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực, gây hậu quả xấu cho bản thân, gia đình, cơ quan, đơn vị và xã hội.
Khi luật quy hoạch có hiệu lực, quy hoạch mạng lưới trung tâm đăng kiểm bị xóa bỏ, dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới tại một số địa phương, khu vực đô thị. Số lượng trung tâm đăng kiểm tập trung cao tại các đô thị lớn đã tạo ra cạnh tranh gay gắt, không lành mạnh và để thu hút khách hàng, một số đơn vị đã có những hành vi thực hiện sai tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định, bỏ nội dung, hạng mục kiểm tra, thực hiện các hành vi giả mạo trong việc kiểm định xe cơ giới.
Để xảy ra những sai phạm nêu trên, Bộ GTVT xác định trách nhiệm quản lý nhà nước trước tiên thuộc về Cục Đăng kiểm Việt Nam; Sở GTVT các tỉnh thành phố có trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm định trên địa bàn.
"Bộ GTVT cũng thẳng thắn nhận thấy trách nhiệm của Bộ khi chưa quyết liệt chỉ đạo điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kiểm định phương tiện, chưa tách bạch rõ chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công của Cục Đăng kiểm Việt Nam; các cơ quan tham mưu của Bộ cũng chưa sát sao, kịp thời nhận diện những bất cập, phát sinh để tham mưu cho Bộ chỉ đạo sửa đổi cơ chế, chính sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn; công tác thanh tra, kiểm tra chưa đáp ứng yêu cầu", báo cáo của Bộ GTVT nhấn mạnh.
Sau khi xác định các sai phạm, Ban Cán sự đảng Bộ, Đảng ủy Bộ và Bộ GTVT đã thực hiện và chỉ đạo Đảng ủy Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện các quy trình xem xét, xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên theo thẩm quyền; qua đó đã đình chỉ sinh hoạt đảng đối với 24 đảng viên; xử lý kỷ luật đảng bằng hình thức khai trừ Đảng đối với 49 đảng viên, 10 chi bộ đảng bị kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo. Bộ GTVT xử lý kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc đối với Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam bị khởi tố, bắt tạm giam.
